عکاسی همواره به عنوان یک رسانه برای ثبت وقایع و لحظات تاریخی مطرح بوده است، اما آیا عکاسی یک ابزار ثبت تصویر است یا میتواند به یک فرم هنری مطرح شود؟
عکاسی واقعی فراتر از صرف ثبت مکانیکی تصویر است و نیازمند درگیری عمیق ذهن و قلب عکاس با موضوع است.
همچنین بسیار مفید است که عکاسان جوان باید ابتدا درک کنند چرا میخواهند عکاسی کنند و اینکه عکاس شدن صرفا برای کسب درآمد، الزاما راه درستی نیست.
“عکسهای حرفهای ممکن است زیبا باشند اما عکسهای هنری روح انسان را میلرزانند.” – رابرت فرانک
من سالهای سال است که عکاسی میکنم. یعنی، راستش را بخواهید، ۶۵ سال است که عکاسی میکنم.
از وقتی که به عکاسی پرداختم،یعنی راستش را بخواهید، از وقتی که عکاسی باب شد؛ بحث داغ این بوده است که عکاسی هنر است یا هنر نیست؟
عکاسی هنر است یا هنر نیست؟
این ها بخشی از صحبت های ادوارد اشتایخن عکاس شهیر آمریکایی است که در یک سخنرانی گفته و در ادامه به آن می پردازیم.
ادوارد اشتایخن، عکاس شهیر آمریکایی کیست؟
ادوارد اشتایخن[wiki] یکی از پیشگامان و نوآوران بزرگ عرصه عکاسی در آمریکا به شمار میرود. او در سال ۱۸۷۹ در لوکزامبورگ به دنیا آمد و عکاسی را از ۱۵ سالگی آغاز نمود.
اشتایخن با خلق آثاری نو و بدیع، عکاسی را به عنوان یک رسانه هنری مطرح کرد. وی همچنین به عنوان عکاس ارتش آمریکا در جنگ جهانی اول فعالیت داشت و در سال ۱۹۶۳ نشان افتخار ریاست جمهوری آمریکا را گرفت.
پرتره و عکاسی طبیعت بیجان از جمله سبکهایی بود که اشتایخن در آنها تبحر داشت. آثار او در موزههای معتبری چون موزه هنر مدرن نیویورک نگهداری میشود.
اشتایخن سرانجام در سال ۱۹۷۳ در سن ۹۵ سالگی درگذشت، اما تاثیر شگرف او بر عکاسی مدرن تا به امروز همچنان پابرجاست.
عکاسی شغل است یا هنر؟
ادوارد اشتایخن، عکاس برجسته آمریکایی، در یک سخنرانی به بیان دیدگاهها و تجربیات خود در زمینه عکاسی میپردازد.
او معتقد است عکاسی واقعی فراتر از ثبت صرف تصویر است و نیازمند درگیری عمیق ذهن و قلب عکاس با موضوع میباشد. عکس زمانی زنده و بامعنا میشود که عکاس با دقت و حساسیت، موضوع را انتخاب کرده و تمام تجربه خود را به کار گرفته باشد.
اشتایخن عکاسان جوان را تشویق میکند که قبل از هر چیز دلیل عکاس شدن خود را مشخص کنند. او معتقد است عکاسی صرفا برای کسب درآمد، راه مناسبی نیست.
از نظر او سازماندهی و انتقال مفهوم، از ارکان اصلی عکاسی است. عکاس باید بکوشد تا با سازماندهی درست، مفهوم مورد نظر خود را منتقل کند.
اشتایخن همچنین آموزشهای عکاسی رایج را مورد انتقاد قرار میدهد که بیشتر بر جنبههای فنی تمرکز دارند تا جنبههای هنری و مفهومی. او توصیه میکند عکاسان جوان، ابتدا حرفه دیگری را دنبال کنند تا تجربه کسب نمایند.
عکاسی را نباید صرفاً یک رسانه دانست. عکاس باید دیدگاه شخصی خود را داشته باشد و از تقلید صرف پرهیز کند. سبک عکاسی نتیجه تلاش و کار مداوم است نه صرفاً درآمیختن شخصیت عکاس و تصویر.
اشتایخن امیدوار است سخنانش الهامبخش نسلهای آینده عکاسان باشد تا عکاسی را به عنوان یک هنر بامعنا دنبال کنند و از آن صرفاً به عنوان حرفهای برای کسب درآمد استفاده نکنند.
جدول مقایسه تفاوت های عکاسی صنعتی و هنری
در جدول زیر، مهمترین تفاوتهای بین عکاسی هنری و عکاسی صنعتی/حرفهای بر اساس معیارهایی همچون هدف، مخاطب، سبک و روش مقایسه شدهاند تا به بررسی تطبیقی این دو نوع از عکاسی بپردازیم.
معیار سنجش | عکاسی حرفهای | عکاسی هنری |
---|---|---|
هدف | ثبت رویداد، درآمدزایی | انتقال احساس، بیان خلاق |
مخاطب | عموم | صاحبنظران |
سبک | ساده، قانونمند | شخصی و بدیع |
روش | استاندارد | غیرمتعارف |
ابزار | متعارف | آزمایشگرایانه |
آموزش | آموزشهای فنی | پرورش ذوق هنری |
کاربرد | تبلیغاتی | بیان هنرمندانه |
درآمدزایی | تجاری | غیرتجاری |
خلاقیت | کمتر | بیشتر |
ابتکار | تقلیدی | نوآورانه |
نقل قول از عکاسان معروف درباره سبک عکاسی هنری
“عکسهای حرفهای ممکن است زیبا باشند اما عکسهای هنری روح انسان را میلرزانند.” – رابرت فرانک
“تفاوت عکاسی حرفهای و عکاسی هنری در خلاقیت و دید هنرمندانه عکاس نهفته است.” – ادوارد وستون
اگر قصد سفارش عکاسی محصول دارید صفحه تعرفه عکاسی را مشاهده کنید.
“آنچه یک عکس حرفهای را از یک اثر هنری متمایز میکند، قدرت عکس در بیان یک حقیقت عمیق انسانی است.” – هانری کارتیه-برسون
“عکاسان حرفهای عکس میگیرند، عکاسان هنری تصاویر میآفرینند.” – دیان اربوس
آنسل آدامز – طلایهدار عکاسی طبیعت
آنسل آدامز یکی از بزرگترین و مشهورترین عکاسان طبیعت در سراسر جهان است که با عکاسی کوهستان، بیابانها و درههای غرب آمریکا، به یک اسطوره تبدیل شده است.
آدامز معتقد بود عکاسی صرفاً بازتولید واقعیت نیست، بلکه هنری خلاقانه است که میتواند تصاویری فراتر از ظاهر اشیاء بیافریند. او عکاسی را روشی برای بیان دریافتهای شخصی از طبیعت میدانست.
“عکاسی حرفهای صرفاً به دنبال بیان تصویر است در حالی که عکاسی هنری به دنبال بیان احساس است.” – آنسل آدامز
آثار او زیباییشناختی خاصی دارند و طبیعت را به شکلی شاعرانه تصویر میکنند.
آدامز با شیوه منحصربفرد خود در عکاسی، توانست طبیعت را به عنوان موضوعی ارزشمند در هنر عکاسی مطرح کند و الهامبخش نسلهای بعدی شود. او همچنان یکی از بزرگترین اسطورههای عکاسی طبیعت در تاریخ به شمار میرود.
یوجین اسمیت – پیشگام عکاسی خبری مدرن
یوجین اسمیت یکی از بنیانگذاران عکاسی خبری مدرن به شمار میرود که در دهههای ۱۹۴۰ و ۱۹۵۰ میلادی، با عکسهای عمیق و احساسی خود توانست مفهوم جدیدی از عکاسی خبری را مطرح کند.
اسمیت معتقد بود عکاسی خبری صرفاً بازنمایی وقایع نیست، بلکه باید داستانی عمیقتر را روایت کند. او سبکی شخصی و احساسی در عکاسی داشت و سعی میکرد مفاهیمی فراتر از ظاهر را منتقل کند.
از مشهورترین آثار اسمیت میتوان به گزارشهای تصویری او از جنگ جهانی دوم، معدنچیان و کارگران، و روستاهای ژاپن اشاره کرد. تصاویر قدرتمند او از زندگی مردم عادی، تأثیر عمیقی بر عکاسی مستند گذاشت.
اسمیت با نگاه انسانگرا و جهانی خود، عکاسی خبری را از حوزه صرف گزارشگری به عرصهای برای بازتاب تجربههای انسانی تبدیل کرد.
پرسش و پاسخ (عکاسی هنر است یا شغل؟)
سوال: آیا تصاویری با محتوای تلخ و غمانگیز هم میتوانند در سبک عکاسی هنری باشند؟
پاسخ: عکسهایی با مضامین اجتماعی، سیاسی یا انتقادی نیز میتوانند ارزش هنری داشته باشند. ملاک اصلی انتقال مفهوم و احساس است.
سوال: آیا میتوان گفت هر عکاس خوبی یک عکاس هنری هم هست؟
پاسخ: خیر، ممکن است عکاسان بسیار ماهری در عکاسی حرفهای وجود داشته باشند اما توانایی خلق آثار هنری را نداشته باشند.
سوال: نقش مخاطب در تبدیل یک عکس به اثر هنری چیست؟
پاسخ: درک و تأثیرپذیری مخاطب از عکس نیز در تبدیل آن به اثری هنری موثر است. ارتباط برقرار کردن با مخاطب، جزء جداییناپذیر عکاسی هنری است.
سوال: آیا عکاسی هنری صرفاً محدود به عکاسان حرفهای است یا عکاسان آماتور هم میتوانند خالق عمل کنند؟
پاسخ: عکاسان آماتور نیز اگر دید خلاقانه داشته باشند، میتوانند آثار هنری خلق کنند. آموزش و تسلط فنی ضامن موفقیت در عکاسی هنری نیست.
سوال: آیا تکنولوژی مدرن مانند ویرایش دیجیتالی عکس، باعث کمرنگ شدن مرز بین عکاسی و هنرهای تجسمی شده است؟
پاسخ: بله، ابزارهای دیجیتال و خصوصا ابزارهای هوش مصنوعی امروزه به عکاس این امکان را میدهد تا بتواند در خلق، اصلاح و ویرایش تصاویر نقش بیشتری نسبت به قبل ایفا کند و با کمک این ابزارها کاستی های هنری را بپوشاند.
سوال: چه عواملی باعث میشود یک عکس از حد عکاسی حرفهای فراتر رود و جنبه هنری پیدا کند؟
پاسخ: عواملی مانند خلاقیت، نوآوری، دید و سبک منحصربفرد عکاس و همچنین توانایی عکس در انتقال مفهوم و احساس عمیق.
سوال: آیا مرز مشخصی بین عکاسی حرفهای و هنری وجود دارد؟
پاسخ: امروزه این مرز رو به کمرنگ شدن است و عکاسان حرفهای (تکنیکال) نیز با بهرهگیری از خلاقیت و استفاده از تکنولوژی های روز میتوانند آثار هنری خلق کنند.
محو شدن مرز میان عکاسی حرفهای و هنری
عکاسی همواره دو رویکرد متفاوت حرفهای و هنری داشتهاست، اما مرز بین این دو در دنیای امروز بیش از پیش محو شدهاست.
عکاسی حرفهای که زمانی صرفاً به دنبال ثبت واقعیت بود، امروزه با بهرهگیری از خلاقیت و نوآوریهای تکنولوژیکی، به سمت عکاسی هنر متمایل شدهاست. از سوی دیگر، عکاسی هنری نیز دیگر محدود به گالریها و موزهها نیست و وارد عرصههای تبلیغات و بازاریابی شدهاست.
در نهایت میتوان گفت عکاسی هنری و عکاسی حرفهای دو روی یک سکه هستند که هر کدام میتوانند زیباییهای منحصر به فرد خود را به مخاطب القا کنند. تنها عامل تعیینکننده، نبوغ و خلاقیت عکاس است نه صرفاً رویکرد انتخاب شده.